Het probleem is echter dat je als leerkracht niet alles onder controle hebt, je kunt niet alles weten, je hebt niet alle tijd en last but not least je hebt niet alles voor het zeggen. Je zult moeten bedenken hoe en waar je je energie in gaat steken. Hoe en waar je je invloed wil doen gelden. Stephen Covey heeft een boek geschreven dat je kan helpen bij het bepalen daarvan.
Het boek heet de 7 eigenschappen van effectief leiderschap. Er zijn twee redenen waarom mij dit boek aanspreekt. In de eerste plaats omdat ik denk dat de opsomming van die eigenschappen juist en handig is. Maar daarnaast is het niet zo maar een lijstje. Het lijstje komt voort uit praktijkervaring en is gebaseerd op uit een mens- en wereldbeeld dat Covey heel expliciet omschreven heeft. Dat spreekt mij aan. Wat succesvol / effectief is wordt gekoppeld aan de cultuur waarin wij leven en daarmee begrenst hij dus de algemene geldigheid van zijn verhaal. Het lijstje wordt daarmee een tool dat je kunt gebruiken wanneer je zijn mensbeeld onderschrijft en anders niet.
De zeven eigenschappen
Volgens Covey was, tot de Eerste Wereldoorlog, succes vanuit een principiële levenshouding vooral samen te vatten in begrippen als nederigheid, integriteit, gematigdheid, trouw en geduld. Na de Eerste Wereldoorlog werd succes door een meer pragmatische levenshouding anders gedefinieerd. Succes wordt vooral afgemeten aan persoonlijke prestatie, vaardigheden en status.
Covey zegt dat blijvend succes alleen mogelijk is door zeven "eigenschappen" na te streven:
pro-actieve levenshouding;
doelgerichte inzet (begin met het einde voor ogen);
prioriteiten stellen;
streven naar gezamenlijk profijt (synergie);
aandacht voor andermans belangen (empathie);
profijt uit verschillen halen;
voldoende rust nemen en ontspannen (balans tussen productie en productiemiddelen)
Vooral de eerste is iets wat je als docent vaak tegen zult komen. Het verschil tussen een pro-actieve en een reacteve levenshouding.
Het belangrijskte element hierbij is de circel van betrokkenheid.
Reactief?
Als je je richt op je cirkel van betrokkenheid, de buitenste cirkel, ben je veel bezig met dingen waar je niets (meer) aan kunt doen. Je kunt bijvoorbeeld zeggen dat het aan je opvoeding ligt, aan de politiek of aan de maatschappij.
Het resultaat is dat je je machteloos voelt, niet in staat iets aan de situatie te veranderen. Je bent vooral bezig met reageren op wat je overkomt. Covey noemt dat reactief.
Een voorbeeld: Het kan zijn dat je de politieke situatie waardeloos vindt. Je voelt je betrokken, maar ook machteloos. Je hebt het gevoel dat je er niets aan kunt doen. Je richt je dan op je cirkel van betrokkenheid.
Of liever proactief?
Richt je je daarentegen op je cirkel van invloed, dan ben je bezig met de vraag hoe je de situatie kunt beïnvloeden. Dan ben je proactief bezig. Je denkt na over hoe je invloed kunt uitoefenen als het gaat om zaken die voor jou belangrijk zijn.
Handel je vanuit je cirkel van invloed, dan ga je in bovenstaand voorbeeld misschien zelf de politiek wel in vanuit de gedachte dat je iets kunt veranderen. Je bent dan proactief bezig.
Vergroten van je cirkel van invloed
Op je werk werkt het ook zo. Het kan zijn dat je vindt dat je directeur ongelooflijk lastig is. dat altijd is geweest en altijd zal zijn. Je legt je er dan bij neer, klaagt er misschien over, en handelt reactief.
Het kan ook zijn dat je nadenkt over waar hij gevoelig voor is, wat hij belangrijk vindt en dat gebruikt om hem te beïnvloeden, je bent dan proactief bezig.
Door proactief te handelen, vergroot je je beetje bij beetje je cirkel van invloed. Je bent effectiever. En een stuk gelukkiger.
bron: http://nl.wikipedia.org/wiki/Stephen_Cove
Dank: Marjolein Wertheim, Arjan Fokkens
Geen opmerkingen:
Een reactie posten